کاربرد فناوری بلاکچین در مدیریت زنجیره تامین

فناوری بلاکچین در زنجیره تامین یک تکنولوژی مبتنی بر رمزنگاری است که اطلاعات را به صورت امن، شفاف و بدون واسطه بین اعضای زنجیره تامین انتقال می‌دهد. در این سیستم، اطلاعات به شکل بلوک‌هایی توسط شبکه‌ای از کامپیوترها یا دستگاه‌ها ثبت و تایید می‌شوند، سپس، به صورت متوالی به یک زنجیره اضافه می‌شوند. هر بلوک در بلاکچین حاوی اطلاعاتی مانند تاریخچه تراکنش‌ها، اطلاعات فراهم‌کننده و اطلاعات تاییدشده توسط اعضای شبکه است. این اطلاعات به صورت رمزنگاری‌شده و توسط تکنولوژی هش (Hash) تضمین می‌شود. هر بلوک همچنین، شامل یک هش از بلوک قبلی است که ارتباط بین بلوک‌ها را فراهم می‌کند و به ازای تغییر هر بلوک باید همه بلوک‌های بعدی دوباره تغییر کنند که امنیت اطلاعات را بالا می‌برد. زنجیره تامین، به عنوان یکی از عوامل بنیادین در فرآیندهای تولید و توزیع، همواره با چالش‌هایی روبرو بوده است که از شفافیت و اعتماد تا مسائل مربوط به هزینه، زمان و مدیریت مورد توجه بوده‌اند. با ظهور بلاکچین به عنوان یک فناوری نوین، فرصتی برای حل این چالش‌ها و بهبود عملکرد زنجیره تامین ایجاد شده است. از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین استفاده می‌شود تا اطلاعاتی مانند مراحل تولید، حمل و نقل، ذخیره‌سازی و توزیع کالاها را به صورت شفاف و قابل اعتماد ثبت و پیگیری کند. این امر می‌تواند به بهبود کارایی، کاهش هزینه‌ها و ریسک‌ها و افزایش اعتماد بین اعضای زنجیره تامین کمک کند.

زنجیره تامین مدرن و مزایای آن

زنجیره تامین مدرن چیست؟ تصور نکنید که زنجیره تامین مدرنفقط حمل و نقل و انبارداری را شامل می‌شود؛ بلکه یک مجموعه کامل از عملیات است که شامل تحویل محصولات تمام شده و مواد اولیه خام می‌شود. در حقیقت، زنجیره تامین مدرن، یک فرآیند پیچیده است که شامل یک رویکرد یکپارچه می‌شود. به طور کلی، این زنجیره شامل تولیدکنندگان مواد اولیه، حاملان این مواد اولیه، شرکت‌های تولیدی، انبارها، توزیع‌کنندگان، عمده‌فروشان و خرده‌فروشان است. هر محصولی، زنجیره خود را دارد که شامل تعداد مختلفی از پیوندها و سازمان‌های مشارکت‌کننده است؛ یعنی مصرف‌کننده نهایی نمی‌داند دقیقاً چه چیزی را می‌خرد، محصول از چه چیزی ساخته شده است و آیا شرایط حمل و نگهداری آن در تمام مراحل رعایت شده است یا خیر. این فناوری بلاکچین است که اصلاح وضعیت را ممکن می‌کند. در حالت ایده آل، خریدار فقط باید کد QR را اسکن کند و کل زنجیره را از ابتدا تا انتها دنبال کند.

مثالی از شرکت نستله (Nestle) در کاربرد بلاکچین

حالا بیایید در مورد اهمیت مدیریت زنجیره تامین برای یک تولیدکننده یا تامین‌کننده صحبت کنیم. مثال نستله را در نظر بگیرید. این شرکت چندملیتی قول داده است که روغن پالم را برای محصولات خود فقط بر اساس معیارهای RSPO (میزگرد برنامه صدور گواهینامه روغن پالم پایدار) خریداری کند. اتخاذ چنین اقداماتی با اتهامات شرکت در مورد جنگل‌زدایی مرتبط است که با نیاز خود به مواد خام آن را تحریک می‌کند. اما چگونه می‌توان آن را عملی کرد؟ کجا تضمینی وجود دارد که کامیون میوه نخل روغنی در طول مسیر در مزارع دیگر متوقف نشود و دوباره بارگیری نشود؟ این شرکت از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین برای کنترل استفاده می‌کند که یک فناوری پیچیده است که از برچسب های RFID، کدهای QR و سنسورهای دما و همچنین مفهوم “اینترنت اشیا (IoT)” استفاده می‌کند. همه داده‌ها به یک بلاکچین متصل می‌شوند. در سال ۲۰۱۹، نستله این فناوری را روی محصول دیگری پیاده‌سازی کرد. خریداران پوره سیب‌زمینی می‌توانند از گوشی‌های هوشمند خود برای دریافت اطلاعات در مورد کل زنجیره تامین استفاده کنند: از مزرعه تا شرایط نگهداری در فروشگاهی که خرید انجام می‌شود. این اعتماد به برند را القا می‌کند؛ زیرا همه اطلاعات در دسترس و شفاف هستند.

فناوری بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟

بیایید به آمارها نگاهی بیاندازیم: استفاده از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین تا سال ۲۰۲۸ هر سال ۵۱.۳ درصد رشد خواهد کرد. این به دلیل محبوبیت روزافزون فناوری است. فناوری بلاکچین در استخدام حتی کار استخدام‌کنندگان را در دنیای استخدام مختل کرده است. دلیل اصلی آن هم، شفافیت و تسهیل مدیریت زنجیره تامین است. هر تغییر در زنجیره، تمام سوابق تراکنش‌ها را به‌روز کرده و این امکان ردیابی کامل داده‌ها را فراهم می‌کند.

همانطور که گفته شد، بلاکچین یک فناوری مبتنی بر رمزنگاری است که امکان ثبت و تایید تراکنش‌ها و اطلاعات را بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی فراهم می‌کند. این فناوری، اصلی‌ترین بستر زیرساختی برای ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین است، اما در حال حاضر، در زمینه‌های مختلف دیگری مانند زنجیره تامین، سیستم‌های پرداخت، امنیت اطلاعات و حتی انتخابات نیز استفاده می‌شود.

بلاکچین، به صورت یک زنجیره‌ای از بلوک‌ها عمل می‌کند. هر بلوک در بلاکچین حاوی اطلاعات مخصوص به تراکنش‌هایی است که در یک بازه زمانی مشخص انجام شده‌اند. هر بلوک همچنین، حاوی یک هش (یا مجموعه‌ای از داده‌های رمزنگاری شده) از بلوک قبلی است که ارتباط زنجیره‌ای را فراهم می‌کند. همچنین، بلوک‌ها دارای یک هش جدید برای خود هستند که توسط عملیات رمزنگاری (معمولا با استفاده از الگوریتم هش SHA-256) ایجاد می‌شود. هنگامی که یک بلوک جدید به بلاکچین اضافه می‌گردد، این اطلاعات به صورت دائمی در شبکه ذخیره می‌شوند و تغییر یک بلوک می‌تواند تنها با تغییر همه بلوک‌های بعدی انجام شود که این امر، به امنیت بلاکچین کمک می‌کند.

برای اضافه کردن یک بلوک جدید به بلاکچین، شبکه باید تراکنش‌ها را تایید کرده و بررسی نماید که همگی معتبر و صحیح هستند. این عملیات توسط یک فرآیند که “اعتبارسنجی” نام دارد، معمولا توسط کامپیوترهایی به نام “ماینرها” انجام می‌شود. به عنوان پاداش برای انجام این کار، ماینرها ارز دیجیتالی دریافت می‌کنند. این فرآیند به “استخراج” یا “ماینینگ” مشهور است.

نقش فناوری بلاکچین در حل چالش‌های زنجیره تامین چیست؟

بلاکچین در حل چالش‌های متعددی که در زنجیره تامین وجود دارد، نقش مهمی دارد. در زیر به برخی از این چالش‌ها و نقش بلاکچین در حل آنها اشاره می‌شود:

۱. افزایش شفافیت و اطمینان: یکی از مسائل مهم در زنجیره تامین، نبود شفافیت کافی است که می‌تواند منجر به عدم اطمینان مشتریان و اعضای زنجیره تامین شود. بلاکچین، با امکان ثبت تمامی تراکنش‌ها و فعالیت‌ها به صورت عمومی و غیر قابل تغییر، شفافیت را فراهم می‌کند. بلاکچین، اطلاعات را به صورت شفاف و قابل تایید در یک دفتر رکورد دیجیتال، ذخیره می‌کند که قابل دسترسی برای تمامی ذینفعان است. این امر باعث افزایش شفافیت در تمامی مراحل زنجیره تامین می‌شود که در نهایت، منجر به اطمینان بیشتری از دقت و صحت اطلاعات می‌گردد.

۲. سهولت در مدیریت و پیگیری کالا‌ها و مواد اولیه: با استفاده از بلاکچین، می‌توان هر مرحله از زنجیره تامین را به دقت ردیابی کرد و از مشکلاتی مانند سوءاستفاده، سرقت یا اشتباهات در هر مرحله جلوگیری نمود. این امکان به تامین‌کنندگان و مشتریان اطمینان می‌دهد که محصولات به صورت صحیح و مطابق با استانداردها تولید و تحویل داده می‌شوند.

۳. مدیریت و نظارت بر ریسک‌ها: بلاکچین به مدیران زنجیره تامین این امکان را می‌دهد تا ریسک‌های مختلف مانند ریسک‌های مربوط به امنیت، کیفیت، قیمت و موجودی را بهبود بخشند و از آنها در مراحل مختلف زنجیره تامین مطلع شوند.

۴. کاهش هزینه‌ها و زمان: با استفاده از بلاکچین، فرآیندهای مختلف در زنجیره تامین می‌توانند بهبود و هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای انجام تراکنش‌ها و فعالیت‌ها نیز کاهش یابند. به عنوان مثال، فرآیند تایید و پردازش سفارشات می‌تواند با استفاده از بلاکچین به صورت خودکار و سریع‌تر انجام شود.

۵. افزایش اعتماد: بلاکچین با ارائه یک سیستم اطلاعاتی قابل اعتماد و شفاف، اعتماد بین اعضای زنجیره تامین را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند به کاهش تعداد تقلب‌ها، سوءاستفاده‌ها و نقض‌های مربوط به قراردادها کمک کند.

به طور کلی، بلاکچین با ایجاد یک زیرساخت اطلاعاتی امن و شفاف، می‌تواند به بهبود کارایی، امنیت و اعتماد در زنجیره تامین کمک کند.

معرفی بهترین بلاکچین‌ها برای ثبت اطلاعات زنجیره تامین

۱- بلاکچین اتریوم (Ethereum):بلاکچین اتریوم، یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین پلتفرم‌های بلاکچین است که امکان اجرای قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را فراهم می‌کند. اتریوم ابتدا به عنوان یک پلتفرم برای توکن‌های دیجیتال (مثل اتر) و ایجاد برنامه‌های قابل اجرا بر روی بلاکچین مورد استفاده قرار گرفته می‌شد، اما به مرور زمان، به عنوان یک زیرساخت مناسب برای موارد متنوعی از جمله زنجیره تامین شناخته شد. در ادامه، به برخی از کاربردها و نقش بلاکچین اتریوم در زنجیره تامین اشاره می‌شود:

1. اجرای قراردادهای هوشمند: یکی از کاربردهای اصلی بلاکچین اتریوم در زنجیره تامین، اجرای قراردادهای هوشمند است. با استفاده از این قراردادها، می‌توان شرایط و معاملات مختلفی را بین اعضای زنجیره تامین تعریف و اجرا کرد. به عنوان مثال، قراردادهای هوشمند می‌توانند برای تسویه حساب‌ها، ردیابی محصولات، مدیریت موجودی و سایر فعالیت‌های مرتبط با زنجیره تامین استفاده شوند.
2. ردیابی و تحلیل داده‌ها: بلاکچین اتریوم امکان ثبت و ردیابی داده‌های مرتبط با زنجیره تامین را فراهم می‌کند. این اطلاعات می‌توانند شامل اطلاعات مربوط به تاریخچه تولید، حمل و نقل، توزیع و مصرف محصولات باشند. با تحلیل این داده‌ها، می‌توان الگوهای رفتاری، مشکلات و فرصت‌های موجود در زنجیره تامین را شناسایی و بهبودهای لازم را اعمال کرد.
3. ایجاد بازارهای مبتنی بر ارز دیجیتال: بلاکچین اتریوم به عنوان یک پلتفرم برای ایجاد توکن‌های دیجیتال و اجرای برنامه‌های قابل اجرا، می‌تواند به ایجاد بازارهای مبتنی بر ارز دیجیتال در زنجیره تامین کمک کند. این امر می‌تواند به تسهیل مبادلات مالی، تسویه حساب‌ها و ایجاد فرصت‌های جدید برای شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان منجر شود.
4. بهبود امنیت و اعتماد: بلاکچین اتریوم با استفاده از رمزنگاری قوی و امکان اجرای قراردادهای هوشمند، می‌تواند به بهبود امنیت و اعتماد در زنجیره تامین کمک کند. این امر می‌تواند به کاهش ریسک‌های مرتبط با تقلب، سرقت و نقض قراردادها در زنجیره تامین منجر شود.

۲- بلاکچین هایپرلجر (Hyperledger): بلاکچین هایپرلجر، یک پلتفرم بلاکچین منحصر به فرد است که توسط لینوکس فاندیشن پشتیبانی می‌شود و به منظور ایجاد برنامه‌های بلاکچین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پلتفرم برای موارد استفاده‌های متنوعی از جمله زنجیره تامین مناسب است. در ادامه، به برخی از کاربردهای بلاکچین هایپرلجر در زنجیره تامین اشاره می‌شود:

1. ردیابی محصولات: بلاکچین هایپرلجر امکان ردیابی دقیق محصولات از زمان تولید تا  تحویل به مصرف‌کننده را فراهم می‌کند. با استفاده از این تکنولوژی، اطلاعات مربوط به تولید، حمل و نقل، انبارداری و توزیع محصولات را می‌توان به صورت شفاف و قابل اعتماد ثبت کرد.
2. اطمینان از کیفیت محصولات: بلاکچین هایپرلجر به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که محصولات به موازین کیفیت مشخص شده توسط استانداردها و مقررات رسیده‌اند. با ردیابی مداوم فرآیند تولید و توزیع، می‌توان به طور مداوم کیفیت محصولات را بررسی کرد و از هر گونه نقض مقررات جلوگیری نمود.
3. مدیریت زنجیره تامین متقابل: بلاکچین هایپرلجر به شرکای مختلف در زنجیره تامین امکان ارتباط مستقیم و امن با یکدیگر را می‌دهد. این امر می‌تواند منجر به بهبود هماهنگی و همکاری بین شرکای زنجیره تامین شده و موجب افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها شود.
4. مدیریت موجودی: با استفاده از بلاکچین هایپرلجر، می‌توان موجودی‌های مختلف در طول زنجیره تامین را به صورت دقیق ردیابی و مدیریت نمود. این اطلاعات می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های مربوط به تولید، توزیع و ذخیره‌سازی بهتر کمک کند.

۳- بلاکچین کوردا (Corda): بلاکچین کوردا (Corda) یک پلتفرم بلاکچین متمرکز است که به طور ویژه برای موارد استفاده در صنایع مالی و زنجیره تامین طراحی شده است. این پلتفرم به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به اطلاعات واسطه معتمد (trusted intermediary)، تراکنش‌هایی را انجام دهند و اطلاعات مربوط به این تراکنش‌ها را به صورت امن به اشتراک بگذارند. در ادامه، به برخی از کاربردها و نقش بلاکچین کوردا در زنجیره تامین اشاره شده است:

1. حل مسائل پیچیده قانونی: زنجیره تامین، به دلیل پیچیدگی‌های قانونی، نیاز به راهکارهایی دارد که اجازه دهد تا معاملات و قراردادهای مختلف به صورت شفاف و با رعایت قوانین مربوطه انجام شوند. بلاکچین کوردا با امکان اجرای قراردادهای هوشمند (smart contracts) و استفاده از رمزنگاری قوی، می‌تواند به حل این مسائل کمک کند.
2. ردیابی و مدیریت داده‌ها: زنجیره تامین نیازمند ردیابی دقیق و مدیریت مناسب داده‌ها است. بلاکچین کوردا امکان ایجاد یک پایگاه داده مشترک و امن برای ثبت و ردیابی اطلاعات مرتبط با تولید، حمل و نقل و توزیع محصولات را فراهم می‌کند.
3. تسهیل معاملات بین شرکت‌ها: در زنجیره تامین، بسیاری از معاملات بین شرکت‌ها انجام می‌شود. بلاکچین کوردا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه‌گری (intermediary)، تراکنش‌های خود را انجام داده و به اطلاعات مربوط به این تراکنش‌ها دسترسی داشته باشند.
4. افزایش اعتماد و شفافیت: با استفاده از بلاکچین کوردا، تمامی اعضای زنجیره تامین به دلیل امنیت و شفافیت بالا، به اطلاعات دسترسی دارند. این امر باعث افزایش اعتماد و کاهش ابهامات در معاملات می‌شود.

۴- بلاکچین استلار (Stellar): بلاکچین استلار یک پلتفرم بلاکچین باز است که برای انتقال ارزهای دیجیتال و ایجاد بازارهای مالی مبتنی بر ارزهای دیجیتال طراحی شده است. اما با این وجود، بلاکچین استلار نیز می‌تواند در زنجیره تامین به عنوان یک پلتفرم مطمئن و شفاف برای ثبت و ردیابی تراکنش‌ها و اطلاعات مورد استفاده قرار بگیرد. در زنجیره تامین، بلاکچین استلار می‌تواند به عنوان یک وسیله برای ردیابی و ثبت تراکنش‌های مرتبط با حرکت کالاها، تراکنش‌های مالی، قراردادها و اطلاعات دیگر مربوط به زنجیره تامین استفاده شود. این اطلاعات می‌تواند به صورت شفاف و قابل اعتماد ثبت شود و اعضای زنجیره تامین را قادر به ردیابی دقیق‌تر و بهبود مدیریت فرآیندهای مختلف زنجیره تامین کند. علاوه بر این، بلاکچین استلار با امکان انتقال ارزهای دیجیتال به صورت سریع و با کارمزدهای کم، می‌تواند به رسیدگی به مسائل مربوط به پرداخت‌ها و انتقال وجوه بین اعضای زنجیره تامین کمک کند. این امر می‌تواند به بهبود جریان نقدینگی، کاهش هزینه‌های مالی و افزایش کارایی در زنجیره تامین منجر شود. در زیر به برخی از کاربردها و نقش بلاکچین استلار در زنجیره تامین اشاره می‌کنم:

1. پرداخت‌های بین‌المللی: بلاکچین استلار به شرکت‌ها و سازمان‌ها امکان می‌دهد تا پرداخت‌های بین‌المللی را با سرعت بالا، هزینه کمتر، و با استفاده از ارزهای مختلف، انجام دهند. این ویژگی می‌تواند در زنجیره تامین، به ویژه در معاملات بین‌المللی، کمک‌کننده باشد.
2. ردیابی تراکنش‌ها: با استفاده از بلاکچین استلار، تراکنش‌های مالی و غیرمالی می‌توانند به صورت شفاف و دقیق ردیابی شوند. این ویژگی می‌تواند در زنجیره تامین به کاهش تقلب، افزایش امنیت، و بهبود ردیابی محصولات کمک کند.
3. تسهیل معاملات مالی: استفاده از بلاکچین استلار می‌تواند به شرکت‌ها در انجام معاملات مالی سریعتر، ارزان‌تر، و با کاهش ریسک کمک کند. این امر می‌تواند فرآیندهای مالی در زنجیره تامین را بهبود بخشیده و هزینه‌های مرتبط با تراکنش‌های مالی را کاهش دهد.
4. مدیریت هویت و دسترسی: بلاکچین استلار به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا اطلاعات هویتی و دسترسی به منابع را به صورت امن و دقیق مدیریت کنند. این ویژگی می‌تواند در مدیریت دسترسی به اطلاعات و فرآیندهای مرتبط با زنجیره تامین کمک کند.

۵- بلاکچین کوریوم (Quorum):بلاکچین کوریوم (Quorum) یک پلتفرم بلاکچین مبتنی بر اتریوم (Ethereum) است که توسط شرکت جی‌پی‌مورگان (J.P. Morgan) توسعه یافته است. این بلاکچین به منظور استفاده در محیط‌های کسب و کار و مالی طراحی شده است و قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و ایجاد شبکه‌های خصوصی و مجازی را فراهم می‌کند. در زیر به برخی از کاربردهای بلاکچین کوریوم در زنجیره تامین اشاره می‌شود:

1. مدیریت دسترسی و حریم خصوصی: یکی از ویژگی‌های مهم بلاکچین کوریوم، قابلیت ایجاد شبکه‌های خصوصی و مجازی است که به شرکت‌ها و سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا دسترسی و کنترل دقیقی بر روی اطلاعات خود داشته باشند. این ویژگی می‌تواند به حفظ حریم خصوصی و محرمانگی اطلاعات در زنجیره تامین کمک کند.
2. ردیابی محصولات: با استفاده از بلاکچین کوریوم، اطلاعات مربوط به تاریخچه تولید، حمل و نقل و توزیع محصولات می‌توانند به صورت شفاف و دقیقی در زنجیره تامین ثبت شوند. این امر به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که محصولاتی که خریداری می‌کنند، از منابع قانونی و اصیل تأمین شده‌اند.
3. مدیریت قراردادها و تعهدات: با استفاده از قراردادهای هوشمند در بلاکچین کوریوم، می‌توان قراردادها و تعهدات مختلف مربوط به تولید، حمل و نقل و توزیع محصولات را به صورت خودکار و شفاف مدیریت کرد. این امر می‌تواند به کاهش اختلافات و ابهامات مرتبط با قراردادها در زنجیره تامین کمک کند.
4. بهبود امنیت و کاهش ریسک: بلاکچین کوریوم با امکان استفاده از تکنولوژی رمزنگاری قوی و ایجاد شبکه‌های خصوصی، می‌تواند به بهبود امنیت و کاهش ریسک‌های مرتبط با تقلب، سرقت و نقض قراردادها در زنجیره تامین کمک کند.

۶- بلاکچین تزوس (Tezos): بلاکچین تزوس یک پلتفرم بلاکچین باز است که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند و توسعه برنامه‌های بلاکچین را فراهم می‌کند. این بلاکچین به عنوان یک پلتفرم ارز دیجیتال همچنین از توکن تزوس (XTZ) استفاده می‌کند. در ادامه، به برخی از کاربردهای بلاکچین تزوس در زنجیره تامین اشاره می‌شود:

1. ردیابی مبادلات مالی: بلاکچین تزوس می‌تواند به عنوان یک زیرساخت امن برای ردیابی مبادلات مالی در زنجیره تامین استفاده شود. با استفاده از قراردادهای هوشمند تزوس، می‌توان مبادلات مالی مرتبط با خرید و فروش محصولات، پرداخت‌ها، تسویه حساب‌ها و تراکنش‌های مالی دیگر را به صورت شفاف و قابل اطمینان ثبت کرد.
2. اثبات اصالت و ردیابی محصولات: با استفاده از بلاکچین تزوس، امکان ثبت اطلاعات مربوط به تولید، حمل و نقل و توزیع محصولات و ردیابی مبادلات مرتبط با آنها وجود دارد. این اطلاعات می‌تواند به مصرف‌کنندگان اطمینان دهد که محصولاتی که خریداری می‌کنند، اصیل و از منابع معتبر تأمین شده‌اند.
3. افزایش شفافیت و اعتماد: بلاکچین تزوس با امکان ثبت تراکنش‌ها و اطلاعات به صورت شفاف و غیر قابل تغییر، می‌تواند به افزایش شفافیت و اعتماد در زنجیره تامین کمک کند. این اطلاعات می‌تواند به اعضای زنجیره تامین اطمینان دهد که فعالیت‌ها و تراکنش‌های مرتبط با زنجیره تامین به صورت معتبر و قانونی انجام شده‌اند.
4. بهبود فرآیندهای تسویه: با استفاده از بلاکچین تزوس، می‌توان فرآیندهای تسویه حساب‌ها و پرداخت‌ها را بهبود بخشید و آنها را به صورت سریعتر و با کمترین هزینه انجام داد. این امر می‌تواند به بهبود جریان نقدینگی و مدیریت مالی در زنجیره تامین کمک کند.

تمامی این بلاکچین‌ها به عنوان راهکارهایی برای ثبت اطلاعات زنجیره تامین، ویژگی‌ها و مزایای مختلفی دارند که می‌توانند با توجه به نیازهای خاص هر سازمان، انتخاب شوند.

مراحل ثبت زنجیره تامین بر روی بلاکچین

توجه داشته باشید که مراحل ممکن است بسته به محیط و برنامه خاص، متغیر باشند و نیاز به تنظیمات و تغییرات بیشتری داشته باشند. اما در کل، مراحل مهم ثبت زنجیره تامین بر روی بلاکچین می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. تعریف داده‌ها: در این مرحله، نوع داده‌ها و اطلاعاتی که قصد ثبت و ردیابی آنها را بر روی بلاکچین دارید، مشخص می‌شود. این شامل اطلاعات مربوط به تولید، حمل و نقل، توزیع و مصرف محصولات می‌شود.
2. انتخاب بلاکچین مناسب: بر اساس نیازها و موارد مورد استفاده، باید بلاکچین مناسبی را برای ثبت داده‌ها انتخاب کنید. بلاکچین‌های مختلف، ویژگی‌ها و مزایای مختلفی دارند که باید با توجه به مورد استفاده آنها، انتخاب شوند.
3. تعریف قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند نقش مهمی در زنجیره تامین بر روی بلاکچین ایفا می‌کنند. این قراردادها شرایط و معاملات مختلفی را بین اعضای زنجیره تامین تعریف و اجرا می‌نمایند.
4. ثبت داده‌ها: داده‌های مربوط به زنجیره تامین می‌توانند به دو صورت در بلاکچین ثبت شوند: تراکنش‌های معمولی و قراردادهای هوشمند.

• • تراکنش‌های معمولی: اطلاعات مربوط به تراکنش‌های مالی یا انتقال داده‌ها به صورت مستقیم در بلاکچین ثبت می‌شوند.
  • قراردادهای هوشمند: با استفاده از قراردادهای هوشمند، شرایط و معاملات مختلفی که بین اعضای زنجیره تامین انجام می‌شود، به صورت خودکار اجرا می‌گردند.

1. تأیید تراکنش: پس از ثبت داده‌ها، تراکنش‌ها باید توسط شبکه بلاکچین تایید شوند تا به صورت قطعی در بلاکچین ثبت شوند.
2. نگهداری و مدیریت داده‌ها: پس از ثبت داده‌ها، باید آنها را در بلاکچین نگهداری کرده و مدیریت کنید تا به صورت دائمی در دسترس باشند.
3. دسترسی به داده‌ها: اعضای زنجیره تامین باید به داده‌های موجود در بلاکچین دسترسی داشته باشند تا بتوانند اطلاعات مورد نیاز را برای انجام فعالیت‌های خود استفاده کنند.
4. استفاده از داده‌ها: داده‌های ثبت شده بر روی بلاکچین می‌توانند برای انجام فعالیت‌های مختلفی مانند تصمیم‌گیری‌ها، تحلیل‌ها و بهبود فرآیندها در زنجیره تامین استفاده شوند.

در کل، استفاده از بلاکچین در زنجیره تامین می‌تواند بهبودهای مهمی در مواردی از جمله شفافیت، امنیت، کارایی و اعتماد به همراه داشته باشد.

مثال‌هایی از زنجیره‌های تامین ثبت‌شده بر روی بلاکچین در صنایع مختلف

مثال‌هایی از زنجیره‌های تامین غذایی ثبت‌شده بر روی بلاکچین

شرکت‌های بزرگ غذایی مانند Walmart، Nestle و Carrefour از بلاکچین برای ردیابی و ثبت تاریخچه تولید، حمل و نقل و توزیع مواد غذایی استفاده می‌کنند. این اطلاعات به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که محصولات غذایی از منابع معتبر و اصیل تامین شده‌اند.

مثال‌هایی از زنجیره‌های تامین دارویی ثبت‌شده بر روی بلاکچین

در صنعت داروسازی، شرکت‌های بزرگی مانند Pfizer و Merck از بلاک‌چین برای ردیابی و ثبت تاریخچه داروها، اطلاعات فارماکوویژیلانس (مراقبت دارویی) و ارائه اطلاعات به مراجع قانونی استفاده می‌کنند.

مثال‌هایی از زنجیره‌های تامین داروسازی ثبت‌شده بر روی بلاکچین

شرکت‌های خودروسازی مانند BMW و Ford از بلاک‌چین برای مدیریت زنجیره تامین خودروها، ردیابی قطعات و ارائه اطلاعات مربوط به تاریخچه تولید استفاده می‌کنند.

مثال‌هایی از زنجیره‌های تامین لوازم الکترونیکی ثبت‌شده بر روی بلاکچین

شرکت‌های بزرگ الکترونیکی مانند Samsung و Foxconn از بلاکچین برای ردیابی و مدیریت زنجیره تامین قطعات الکترونیکی و اطمینان از اصالت محصولات استفاده می‌کنند.

مشکلات پیش‌روی استفاده از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین چیست؟

1. مقیاس‌پذیری: یکی از چالش‌های اساسی استفاده از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین می‌توان به مقیاس‌پذیری آن اشاره کرد. این فناوری برای پشتیبانی از حجم بالای تراکنش‌ها و داده‌ها، نیاز به زیرساخت قوی و به‌روزی دارد که ممکن است باعث محدودیت در مقیاس‌پذیری شود.
2. هزینه: پیاده‌سازی و مدیریت بلاکچین در زنجیره تامین نیاز به سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی دارد. عوارض مربوط به زیرساخت فناوری، امنیت، آموزش کارکنان و مدیریت تغییرات ممکن است برای سازمان‌ها، هزینه‌های اضافی ایجاد کند.
3. حفظ حریم خصوصی: اگرچه بکارگیری فناوری بلاکچین در زنجیره تامین امنیت بالایی را فراهم می‌کند، اما حفظ حریم خصوصی اطلاعات در زنجیره تامین، همچنان یک چالش است. اطلاعات حساس مانند اطلاعات مالی، معاملات تجاری و اطلاعات شخصی باید به دقت مورد مدیریت قرار گیرند.
4. اعتماد و پذیرش: برای موفقیت در استفاده از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین لازم است که اعضای زنجیره تامین به فناوری اعتماد کنند و آن را پذیرفته و بکار گیرند؛ این نیاز به تغییرات فرهنگی و آموزش، می‌تواند یک چالش مهم باشد.
5. تغییر فرهنگ سازمانی: پذیرش بلاکچین به طور کامل ممکن است نیازمند تغییر فرهنگ و ساختار سازمانی باشد؛ این امر ممکن است با مقاومت در برابر تغییر، نیاز به آموزش و افزایش آگاهی کارکنان و تسهیل فرآیندهای جدید همراه باشد.
6. تطبیق با قوانین و مقررات: استفاده از فناوری بلاکچین در زنجیره تامین ممکن است با مقررات و قوانین مختلفی همچون حفظ حریم خصوصی، مالیات و محدودیت‌های قانونی دیگر مواجه شود. سازمان‌ها باید این قوانین را رعایت کرده و فرآیندهای خود را با آنها تطبیق دهند.
7. پذیرش فناوری: برخی از اعضای زنجیره تامین ممکن است به دلیل عدم آشنایی یا اعتماد کافی به فناوری بلاکچین، مقاومت کنند و فرآیندهای موجود را تغییر ندهند. ایجاد اعتماد و آموزش در مورد مزایای این فناوری می‌تواند به پذیرش آن کمک کند.

جمع‌بندی

با توجه به چالش‌های موجود در زنجیره تامین، استفاده از فناوری بلاکچین به عنوان یک راهکار نوین و موثر مطرح شده است. بلاکچین با امکاناتی مانند شفافیت، امنیت، و کاهش وابستگی به واسطه‌ها، بهبود قابل توجهی در عملکرد و بهره‌وری زنجیره تامین ایجاد می‌کند و به عنوان یکی از راهکارهای برطرف کننده چالش‌های زنجیره تامین مطرح می‌شود.