چالش های مدیریت زنجیره تأمین عبارتی است که به پیچیدگی‌ها و مواجهه با موضوعاتی چون مدیریت ریسک، انطباق با تغییرات درخواست‌های مشتریان و مواجهه با نوسانات قیمت اشاره دارد. این چالش‌ها برای صنایع و کسب‌وکارها، بزرگترین موانع را به همراه دارند که ارائه راه‌حل‌های نوآورانه برای مدیریت این چالش‌ها را امری حیاتی می‌سازد.
مدیریت زنجیره تامین یک صنعت عظیم با پتانسیل های زیاد در آینده است. با این حال، ارائه خدمات خوب، انطباق با آخرین فناوری و حفظ رضایت مشتریان، در طول سال‌ها، از جمله چالش های مدیریت زنجیره تامین بوده است. با توجه به اینکه برآورده کردن انتظارات مشتریان و در عین حال، تحت کنترل نگه داشتن هزینه‌ها، دشوار است، مدیریت زنجیره تامین، نقش مهمی در محیط رقابتی فعلی ایفا می‌کند.
در ادامه، مهم ترین چالش های مدیریت زنجیره تامین برای کسب و کارها آمده است.
۱. چالش مدیریت ریسک
مدیریت زنجیره تامین با خطرات اجتناب‌ناپذیری همراه است که می‌تواند باعث اختلالاتی مانند تاخیر، نارضایتی مصرف کننده و افزایش هزینه شود. این خطرات اغلب ناشی از شرایط اجتماعی-اقتصادی، تغییرات در بازار سهام جهانی و طرح‌های سیاسی است. برخی از چالش های زنجیره تامین شامل چالش های مالی، قانونی، زیست محیطی و سایبری است. مدیریت این چالش‌ها، یک فرآیند ضروری در زنجیره تامین است که باید به طور موثر انجام شود. ناتوانی در تشخیص و مهار چالش های مدیریت زنجیره تامین به خودی خود، یک خطر است. عدم موفقیت در کاهش اثرات هر چالش، می‌تواند منجر به پیامدهای غیرمتعارف در زنجیره تأمین شود.
۲. چالش مدیریت انتظارات مشتریان
رفتار مصرف‌کنندگان، غیرقابل پیش بینی است، بنابراین، صنعت باید خود را برای بدترین سناریوها آماده کند. هر شرکتی می‌خواهد که زنجیره تامین آن، مشتری‌محور باشد. در نتیجه، باید هر روز با انتظارات رو به افزایش مصرف کنندگان، هماهنگ شود. مدیریت رضایت مصرف کننده، با تغییر انتظارات و رفتارهای مشتری، تغییرات قابل توجهی در سیستم زنجیره تامین ایجاد می‌کند که بسیار چالش برانگیز هستند. عواملی مانند تاخیر در تحویل، محصولات آسیب‌دیده در حمل و نقل و سایر موارد ناگوار می‌تواند باعث نارضایتی مشتریان شود. بسیاری از مصرف‌کنندگان اکنون به پایداری تمایل دارند که منجر به تغییرات در منابع مواد و پیدا کردن گزینه‌های حمل و نقل پایدارتر می‌شود. چنین تغییراتی می‌توانند برای صنعت مدیریت زنجیره تأمین، هزینه بالایی داشته باشند.
۳. چالش نوسان قیمت‌ها
نوسان قیمت‌ها ناشی از عوامل مختلفی مانند بورس جهانی، بلایای طبیعی، بحران‌های سیاسی و غیره است که هیچکدام از این عوامل، تحت کنترل زنجیره تأمین نیستند. این نوسانات در قیمت ها که از چالش های مدیریت زنجیره تامین است، می‌تواند زنجیره تامین را به روش های زیر تحت تاثیر قرار دهد:
- نوسان در قیمت‌های حمل و نقل ممکن است برای صنعت، غیراقتصادی باشد.
- ناپایداری در پیش‌بینی تقاضا و عرضه به دلیل تغییرات قیمت‌های محصولات.
- نوسانات قیمت می‌توانند منجر به نوسانات غیرقابل پیش‌بینی در بازار شوند.
۴. چالش تاخیرهای پیش‌بینی‌نشده
با وجود گزینه‌های تحویل سریع، مصرف کنندگان به شدت انتظار تحویل سریع و بدون تاخیر را دارند. با این حال، تاخیرهای زمانی از ویژگی های ذاتی زنجیره تامین هستند. به خصوص با توجه به مسافت‌های طولانی‌تر، شیوه‌های حمل و نقل و محصولاتی که در سطح بین‌المللی تهیه می‌شوند، پیش‌بینی تأخیرها به تدریج دشوار می‌شود.
فرآیندهای تولید و تولید ناکارآمد نیز می‌تواند باعث تاخیر شود. این تأخیرها می‌تواند ناشی از خطای انسانی یا چالش های دیگر باشد، مانند تهیه مواد ناکارآمد، فقدان فرآیندهای استاندارد یا ناتوانی در انطباق با الگوهای تغییر تقاضا.
۵. چالش چالش سازگاری با روندهای در حال تغییر
جهان با سرعت بالایی رو به جلو، پیش می‌رود. به طور طبیعی، روند در هر صنعتی با گذشت زمان تغییر می‌کند. انطباق با این روندها برای زنجیره تامین، چالش‌برانگیز است؛ زیرا مستلزم یادگیری اجتناب‌ناپذیر، انطباق با فرآیندهای جدید و کنار گذاشتن روش‌های منسوخ برای تطبیق با روش‌های جدید است که می‌تواند نیازمند منابع و هزینه‌بر باشد. برای مثال، بسیاری از مصرف‌کنندگان در حال حاضر، گزینه‌های پایدار در صنعت SCM مانند زنجیره‌های تامین دایره‌ای را به زنجیره‌های تامین خطی ترجیح می‌دهند؛ در زنجیره‌های تامین خطی، محصولاتی که باید دور ریخته شوند، بازیافت و تجدید می‌شوند. اگرچه این روند، مقرون به صرفه است، اما سازگاری با گزینه‌های پایدارتر می‌تواند برای بسیاری از شرکت های زنجیره تامین، چالش‌برانگیز باشد.
۶. چالش دیجیتالی شدن
از دیگر چالش های مدیریت زنجیره تامین که می‌توان به آن اشاره کرد، دیجیتالی شدن زنجیره تامین است که یک گام اساسی برای امکان رشد در صنعت فراهم می‌کند. اما چیزی که این روند را چالش برانگیز می‌کند، پیاده‌سازی این فناوری‌ها به گونه‌ای است که هم بهینه و هم موثر باشد. فناوری ارتباطی، اقدامات مختلف در زنجیره تأمین را هماهنگ می‌کند. این امر، در پیش‌بینی کردن و به دست آوردن یک دیدگاه مناسب جهت کسب آمادگی در برابر هر گونه حادثه‌ای که ممکن است در زنجیره تأمین رخ دهد، به کمک می‌آید. اگر این ارتباطات مدیریت نشوند، صنعت مدیریت زنجیره تأمین قادر به ارزیابی نقاط داده‌ای اساسی و اطلاعاتی نخواهد بود تا دریابد که تا چه میزان برنامه‌ریزی و استراتژی‌های تولید یک شرکت موثر و انعطاف‌پذیر هستند. بسیاری از شرکت‌ها می‌خواهند زنجیره‌های تأمین خود را دیجیتالی کنند، اما پیاده‌سازی فناوری‌های زنجیره تأمین از ابتدا تا انتها بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر خواهد بود.
۷. چالش ازدحام در بنادر
ازدحام در بنادر زمانی رخ می‌دهد که یک کشتی به یک بندر می‌رسد، اما نمی‌تواند محموله خود را بارگیری یا تخلیه کند؛ زیرا ظرفیت ایستگاه در حال حاضر، پر است. آب‌وهوای بد، حوادث، خرابی تجهیزات بندری، تقاضای تجاری غیرقابل پیش‌بینی و زیرساخت‌های ناکافی در بنادر برخی از عواملی هستند که باعث ایجاد ازدحام بنادر می‌شوند. ازدحام در بنادر می‌تواند منجر به تأخیر در تحویل، صف و زمان اضافی سفر شود. این عواقب به هزینه‌های اضافی، از دست دادن تجارت، کمبود بهره‌وری، دسترسی محدود به بنادر و سایر اثراتی که ممکن است برای صنعت حمل و نقل و زنجیره تأمین غیرقابل‌جبران باشد، تبدیل می‌شوند.
نقش نرم افزار مدیریت زنجیره تامین در رفع چالش های SCM
استفاده از نرم افزار مدیریت زنجیره تامین می‌تواند به شدت در حل بسیاری از چالش‌های مطرح شده کمک کند. این نرم‌افزارها قادرند فرآیندهای مختلف زنجیره تأمین را بهبود بخشند، اطلاعات دقیق و به موقع را ارائه دهند، مدیریت ریسک‌ها را تسهیل نمایند و به تحلیل داده‌ها برای پیش‌بینی مشکلات و بهبود عملکرد کمک کنند. با این ابزارها، شرکت‌ها قادرند به صورت بهینه‌تری فرآیندهای تأمین، توزیع و تولید خود را مدیریت کنند و از این طریق، انعطاف‌پذیری بیشتری در مواجهه با نوسانات قیمتی، تغییرات در تقاضا و سایر چالش‌های زنجیره تأمین به دست آورند. به طور کلی، نرم‌افزار مدیریت زنجیره تأمین به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به صورت استراتژیک‌تر و کارآمدتر به چالش‌های صنعتی خود پاسخ دهند و در مقابل رقبا، رفتار رقابتی‌تری داشته باشند.
کلام آخر…
زمانی که به فرآیند زنجیره تأمین نگاهی می‌اندازیم، می‌بینیم که در صنعت مدیریت زنجیره تأمین مشکلات زیادی وجود دارد. ضروری است که برای فهم و مدیریت صنعت زنجیره تأمین یک استراتژی و اندازه‌گیری مؤلفه‌های اساسی وجود داشته باشد. برای صنایع، مهم است که به این چالش‌ها به عنوان فرصت‌هایی برای ارتقاء بنگرند؛ زیرا اتخاذ اقدامات مؤثر برای حفظ اعتبار صنعت زنجیره تأمین و حمل و نقل، ضروری است.
